Een tijdje terug mocht ik bij een collega kennis maken met zijn Stress Reductie programma, een programma dat je hartritme registreert. Hoewel ik me voornam om heel relaxt dit testje te ondergaan, voelde ik al snel mijn wangen warm worden en mijn ademhaling versnellen toen we startten. Bij aanvang ontstond er gelijk een incoherent hartritme, zoals hij dat zo mooi noemde, ik was dus gestrest. Daarna kreeg ik een ademhalingsoefening waardoor er een rustig (coherent) hartritme ontstond en ik een plezierig, ontspannen en bijna slaperig gevoel kreeg. Mijn stress was dus even snel verdwenen als deze opgekomen was, mooi om dit te ervaren!
Stress
Stress lijkt bijna een fenomeen dat bij de hedendaagse maatschappij behoort. Elke dag streven naar het beste resultaat kan stress opleveren, of het combineren van een carrière en een gezin, of juist onzekerheid over de toekomst na het verliezen van je baan. Hoe je stress ervaart verschilt van persoon tot persoon. Wanneer is er nu sprake van stress? Waar ligt de grens tussen “gezonde stress”, die je helpt om beter te presteren, en ongezonde stress waar je ziek van kunt worden?
Stress is een spanning die optreedt in je lichaam als reactie op externe, maar soms ook interne prikkels (dingen die je van jezelf allemaal “moet”). Zolang deze spanning een beperkte periode duurt, en gevolgd wordt door een periode van ontspanning is er feitelijk niets aan de hand. Pas als stress weken of zelfs maanden aanhoudt, en het je niet goed meer lukt om te ontspannen, kan er een probleem ontstaan.
Signalen
Gelukkig geeft je lichaam signalen als gezonde stress overgaat in minder gezonde. Hierbij kun je denken aan: een opgejaagd gevoel hebben, slecht slapen, hoofdpijn, spierpijn, je kunt je depressief voelen, (over)vermoeid, lusteloos en prikkelbaar. Welke klachten je hebt, en de mate waarin, verschilt per persoon.
Lastig erkennen
Vaak is het je omgeving die als eerste signaleert dat er iets niet in orde is met je, terwijl je zelf van mening bent dat je alles (nog) onder controle hebt. Toch is het belangrijk om in een vroeg stadium gehoor te geven aan je klachten en jezelf toe te staan er ook iets mee te doen. In mijn praktijk ervaar ik dat vooral het laatste punt, het accepteren dat het je teveel is geworden én het vragen om hulp hierbij, het moeilijkst voor cliënten.
Overspannenheid of burn-out
Langdurige stress kan leiden tot overspannenheid en zelfs tot een burn-out, waarbij je fysieke en psychologische mechanismen compleet ontregeld raken. Waar overspannenheid met de juiste aanpak goed is te bestrijden, is een burn-out veel lastiger omkeerbaar, het herstel kan maanden of zelfs jaren duren. Laat het dus niet zover komen en ga naar je huisarts bij twijfel of je de grens van gezonde naar ongezonde stress reeds hebt overschreden.